دانلود پایان نامه کارشناسی ارشد رشته علوم اقتصادی
بررسی عوامل موثر بر انحراف تسهیلات بانکی و تاثیر این انحراف بر ایجاد مطالبات معوق
(مطالعه موردی شعب بانک صادرات شهرستان زاهدان)
چکیده
اعتبارات یکی از ارکان ضروری برای توسعه است و سرمایه مورد نیاز کارآفذینان برای سرمایه گذاری های جدید رافراهم می سازند. هدف از پژوهش حاضر بررسی عوامل موثر برانحراف درتسهیلات و میزان مطالبات معوق مشتریان در شعب بانک صادرات شهر زاهدان می باشدجامعه آماری در این پژوهش 700نفر از پرونده های تسهیلات اعتباری در شبكه بانكی شهرستان زاهدان می باشند كه از شعب بانك های ذکر شده شهرستان زاهدان در بازه زمانی اول مهر 1391 تا اول فروردین 1393 تسهیلات اعتباری دریافت كرده و اصل و سود آن را به بانك عودت داده یا ندادهاند. با توجه به پیشینه تحقیق 11 متغیر ورودی درنظر گرفته شدو احتمال انحراف درمصرف تسهیلات و عدم بازپرداخت وام توسط مشتریان با استفاده ازمدل لاجیت وپروبیت برآورد شد.نتایج پژوهش حاضر بیانگر اینست که بین متغیرهای توضیحی مورد استفاده در الگو همخطی وجود ندارد.تنها ضرایب مربوط به متغیر های جنسیت، مبلغ وام، مبلغ قسط،مدت بازپرداخت تسهیلات، سابقه نزد بانک، شغل، تحصیلات، تکلیفی و سن زیر 05/0 و معنی داراست افزایش متغیرهایی که دارای ضریب منفی هستند باعث کاهش E و افزایش متغیرهایی که دارای ضریب مثبت هستند باعث افزایش E گردید.
کلمات کلیدی:
مطالبات معوق
انحراف درتسهیلات
مدل لوجیت و پروبیت
مشتریان بانک صادارت
مقدمه
با وجود اینكه اعتبارات رسمی نقش عمده ای در تأمین سرمایه مورد نیاز برای توسعه مشاغل می توانند ایفا كنند، ولی شواهد حاكی از آن هستند كه بخش زیادی از وام ها، دچار مخاطرات اخلاقی گردیده اند. با توجه به اینكه تسهیلات بانكی تخصیص یافته به بهره برداران، نقش مهمی در شكوفایی اقتصاد دارد، بررسی دیدگاه ها و نگرش بهره بردارانی كه اقدام به دریافت وام كردهاند در خصوص مؤلفههای مؤثر بر استفاده بهینه تولیدی از تسهیلات مذكور، بسیار ضروری خواهد بود . اهمیت این نوع پژوهش در ایران دو چندان است، چرا كه مطالعات داخلی مرتبط با مقوله اعتبارات، بیشتر به بررسی میزان استفاده افراد از اعتبارات پرداخته و عوامل مؤثر بر هدایت صحیح اعتبارات را مورد بررسی و آزمون قرار نداده اند. پژوهش حاضر در واقع، نگاهی از درون به مقوله اعتبارات دارد .(ورمزیاری و همکاران، 1389)
میزان مطالبات سررسید گذشته و معوق بانکها درطول سالیان اجرای قانون عملیات بانکی بدون ربا و تخصیص منابع از طریق عقود اسلامی روز به روز افزایش یافته است از این رو یکی از مشکلات مهم در عدم کارآیی و اثربخشش عقود اسلامی و از اهم دلایل آن مطالبات معوق می باشد. با یک بررسی و تحقیق جامع می توان به این مسئله پی برد که طی سالیان گذشته که عقود اسلامی در حال اجرا بوده است به دلایل مختلف نتوانسته است آن اهداف و کارایی که در قوانین تئوری از آن انتظار می رفت داشته باشد. لذا محقق برآن شد تا با بررسی هر چند کوچک سعی نماید دلایل این عدم کارآیی که یکی از نتایج آن افزایش میزان مطالبات معوق می باشد را بیابد و راه حلهایی را نیز جهت جلوگیری از ایجاد و با کاهش آن ارائه کند. (مستانی شیرازی، 1387)از آنجا که انحراف در مصرف تسهیلات مسئولان را از اجرای اهداف در نظر داشته باز می دارد. از طرفی چون تزریق نقدینگی دراقتصاد کشور تورم ایجاد می کند و با توجه به تورم اخیر اقتصاد ایران نه تنها صرف هزینه زیاد برای پرداخت تسهیلات سنگین به مردم در ایجاد اشتغال تاثیر ندارد بلکه حتی ممکن است عده ای از صاحبان صنایع را هم با رشد تورم و بدتر کردن شرایط اقتصادی از کار بیکار کند.
یکی دیگر از دغدغههای مسئولین بانک مطالبات معوق از مشتریان می باشد.بحث مطالبات معوق مربوط به عقود اسلامی در بانکها سالهاست که مدیران و مجریان آن را آزار می دهد چرا که بالا بودن میزان مطالبات معوق در یک بانک و حتی یک شعبه نشانگر عدم بررسی و نظارت دقیق بر عقود و به عبارت دیگر عدم اجرای صحیح آن می باشد. بنابراین شناسایی عوامل موثر بر انحراف تسهیلات و ایجاد مطالبات معوق امری بس ضروری نه تنها برای مسئولین بانکی بلکه برای مستولین مملکتی نیز می باشد. (مستانی شیرازی، 1387)
فهرست مطالب
فصل اول : کلیات تحقیق1
1-1-مقدمه2
2-1- اهمیت و ضرورت تحقیق3
3-1-اهداف تحقیق4
4-1- فرضیه های تحقیق5
5-1-تعریف واژگان کلیدی5
6-1- استفاده کنندگان این پژوهش6
7-1- روش تحقیق7
1-7-1- اطلاعات مربوط به روش شناسی پژوهش7
2-7-1- جامعه آماری، حجم نمونه و روش نمونه گیری7
3-7-1- روش گرد آوری داده ها7
8-1- روش تجزیه و تحلیل داده ها7
فصل دوم: ادبیات تحقیق10
2-1- مقدمه11
2-2- ادبیات موضوعی12
2-2-1- خصوصیات نظام بانکی جدید12
2-2-2- اصول و مبانی نظام اعتباری13
2-2-2-1- نظام اعتباری در ایران13
2-2-3- اهداف نظام بانکی در جمهوری اسلامی ایران13
2-2-4- پایه های اساسی در بانکداری اسلامی ایران14
2-2-4-1- حذف ربا ( بهره ) از عملیات بانکی14
2-2-4-2- برقراری سود در عملیات بانکی15
2-2-4-3- تجهیزمنابع در شکل جدید15
2-2-5- ضوابط و معیارهای اساسی اعطای تسهیلات16
2-2-6- مخاطرات اخلاقی و مسائل پیش رو17
2-2-7- عوامل مؤثر بر مخاطرات اخلاقی (نحوه مصرف وام)18
2-2-8-نظارت در نظام بانکی21
2-2-9- مطالبات22
2-2-10-اصول،ارکان وروشهای وصول مطالبات معوق وغیرمعوق22
2-2-11- اصول پنجگانه جلوگیری ازتوسعه مطالبات معوقه24
2-2-12-عوامل مؤثربرشکل گیری وافزایش مطالبات معوقه25
2-2-13- تحلیل مکانیزم اثرگذاری مطالبات معوقه سیستم بانکی برکل اقتصاد،شبکه بازارپولی کشوروعملکردنظام بانکی26
2-3-پیشینه تحقیق29
2-3-1- پژوهش های داخلی29
2-3-2- پژوهش های خارجی33
فصل سوم: مبانی نظری تحقیق42
3-1- مقدمه:43
3-2- روش پژوهش43
3-3- متغیرهای پژوهش44
3-4- جامعه آماری مورد بررسی44
3-4-1- جامعه آماری44
3-4-2- روش نمونه گیری44
3-5- روش گردآوری داده ها45
3-6- روش تجزیه و تحلیل داده ها45
3-6-1-مدل لاجیت46
3-6-2- مدل مورد استفاده درتحقیق46
فصل چهارم: تجزیه وتحلیل داده ها50
4-1- مقدمه51
4-2- آمار توصیفی51
4-2-1- آمار توصیفی مربوط به نمونه آماری51
3-4- آمار استنباطی فرضیه های تحقیق57
4-4- یافته ها ونتایج60
1-4-4- نتایج فرضیه اصلی 160
2-4-4- نتایج فرضیه اصلی 263
فصل پنجم: نتیجه گیری وارایه پیشنهادات67
1-5- مقدمه68
2-5- خلاصه یافته های پژوهش68
3-5- بحث و نتایج69
5-5- محدودیت های تحقیق73
منابع74
فهرست جداول :
جدول 2 - 1 پیشینه های داخلی و خارجی تحقیق38
جدول 4- 1 توزیع فراوانی جنسیت در مشتریان بانک صادرات شهرستان زاهدان52
جدول 4- 2 توزیع فراوانی سن مشتریان بانک صادرات شهرستان زاهدا ن54
جدول 4- 3 توزیع فراوانی مدرک آموزشی مشتریان بانک صادرات شهرستان زاهدان55
جدول 4- 4 توزیع فراوانی شغل دربین مشتریان بانک صادرات شهرستان زاهدان56
جدول 4- 5 میانگین مقادیر متغیرها59
جدول 4- 6 نتایج تخمین پروبیت61
جدول 4- 7 نتایج تخمین لاجیت62
جدول 4- 8 نتایج تخمین پروبیت64
جدول 4- 9 نتایج تخمین لاجیت65
فهرست شکلها
شکل 1- 1 روند تحقیق9
شکل 2- 1 نحوه اثر گذاری مطالبات معوق بر سیستم بانکی28
فهرست نمودار
نمودار 4- 1 توزیع فراوانی جنسیت در مشتریان بانک صادرات شهرستان زاهدان53
نمودار 4- 2 توزیع فراوانی سن مشتریان بانک صادرات شهرستان زاهدان54
نمودار 4- 3 توزیع فراوانی مدرک تحصیلی مشتریان بانک صادرات شهرستان زاهدان55
نمودار 4- 4 توزیع فراوانی شغل درمشتریان بانک صادرات شهرستان زاهدان56