خلاصه:طی سالها بخش مخابرات به عنوان یك بخش دارای انحصار طبیعی قلمداد می شده است، ولی طی سالهای اخیر با شروع آزادسازی وخصوصی سازی در كشورهای مختلف موضوع ایجاد رقابت در بازار مخابرات نیز مورد توجه قرار گرفته است. این موضوع در ایران نیز با همراه با آزادسازی صورت گرفته در بخش مورد اهمیت بوده و تلاشهایی به منظور ایجاد رقابت در بازار مخابرات انجام شده است و لذا این رساله به دنبال آن است كه موضوع ایجاد رقابت در بازار مخابرات را از طریق بررسی وجود انحصار طبیعی در این بازار تحقیق نماید. به این منظور با استفاده از  داده های شركتهای زیر مجموعه شركت مخابرات ایران(شامل 30 شركت استانی و شركت همراه اول و شركت زیر ساخت) طی سالهای 1382 تا 1387 اقدام به تخمین یك تابع هزینه ترانسلوگ شده است. تخمین از روش SUR با استفاده از دادهای تجمیعی (pool) صورت گرفته است وسپس اقدام به آزمون جمع پذیری برای بررسی وجود انحصار طبیعی در بازار شده است. همچنین با استفاده از تابع هزینه تخمین زده شده برآوردی از صرفه های ناشی از مقیاس و تنوع به دست آمده است و در پایان برای نشان دادن اهمیت میزان هزینه های اجتماعی انحصار در بازار مخابرات ایران با استفاده از روش مثلث رفاه برآوردی از هزینه اجتماعی انحصار شده است. نتایج آزمون در مورد جمع پذیری تابع هزینه نشان می دهد كه تابع هزینه تخمین زده شده جمع پذیری ناحیه ای بوده و لذا دارای انحصار طبیعی بوده و رقابتی نمودن بازار باعث افزایش كارایی در آن نمی گردد همچنین نتایج نشان دهندة صرفه های ناشی از مقیاس وتنوع بالا در بازار مخابرات ایران است. از سوی دیگر انحصار كنونی در بازار مخابرات ایران بر اساس برآورد صورت گرفته هزینه های رفاهی بالایی را ایجاد نموده است( از 45 تا 63 درصد فروش) كه نیاز به مقررات گذاری از سوی دولت در این بخش به شدت وجود دارد.

فهرست مطالب

1.فصل اول

1.1.مقدمه7

1.2.بیان مساله تحقیق8

1.3.ضرورت انجام تحقیق9

1.4.اهداف ، سوألات و فرضیه های تحقیق10

1.5.روش شناسی تحقیق11

1.5.1.روش تحقیق11

1.5.2.روش جمع آوری اطلاعات12

1.5.3.روش‌ و ابزار تجزیه و تحلیل داده‏ها12

1.6.واژه های كلیدی12

1.7.چشم انداز تحقیق13

1.8.محدویت تحقیق14

2.فصل دوم14

2.1.مقدمه15

2.2.بازار و شكست آن15

2.2.1.انواع شكست بازار16

2.2.2.نظریه‌هایی در مورد شكست بازار17

2.3.بازار و انحصار در آن20

2.3.1.انحصار20

2.3.2.علل انحصار21

2.3.3.انحصار طبیعی23

2.4.بازار و ویژگیهای آن28

2.4.1.ساختار بازار28

2.4.2.رفتار بنگاه ها در بازار34

2.4.3.عملكرد بازار34

2.5.شناسایی ساختار بازار35

2.5.1.تئوری تابع تولید36

2.5.2.تئوری تابع هزینه44

2.5.3.تغییرات تكنولوژیك54

2.5.4.تابع هزینه پویا58

2.5.5.ارزیابی تابع هزینه59

2.6.شناسایی عملكرد بازار66

2.6.1.انحصار در بازار66

2.6.2.هزینه اجتماعی انحصار67

2.6.3.روش های اندازه گیری هزینه اجتماعی انحصار70

3.فصل سوم81

3.1.مقدمه81

3.2.مروری برمطالعات تجربی موضوع تحقیق82

3.2.1.مطالعات مربوط به انحصار طبیعی در بخش مخابرات82

3.2.2.مطالعات تجربی هزینه های اجتماعی انحصار95

3.3.وضعیت مخابرات و ارتباطات در ایران98

3.3.1.پیشینه مخابرات در ایران98

3.3.2.بازار مخابرات ایران99

3.3.3.جایگاه بین المللی مخابرات ایران101

4.فصل چهارم103

4.1.مقدمه104

4.2.تحلیل هزینة شركت مخابرات ایران104

4.3.داده های پژوهش107

4.3.1.هزینة كل107

4.3.2.ستاده109

4.3.3.قیمت نیروی كار110

4.3.4.قیمت سرمایه111

4.3.5.قیمت سایر نهادها111

4.3.6.شاخص تكنولوژی111

4.4.تصریح مدل111

4.5.فرآیند تخمین113

4.6.نتایج تخمین114

4.6.1.محاسبه كشش های جانشینی و قیمتی118

4.7.آزمون های تابع هزینه119

4.7.1.آزمون عدم اشتراك119

4.7.2.آزمون تجانس (هموتتیك بودن تابع هزینه)120

4.7.3.آزمون انحصار طبیعی121

4.7.4.آزمون صرفه‌های ناشی از مقیاس123

4.7.5.آزمون صرفه های ناشی از تنوع126

4.8.محاسبه هزینه های رفاهی ناشی از انحصار128

4.8.1.محاسبه و تفسیر هزینه های رفاهی131

4.9.یافته های تحقیق134

5.فصل پنجم135

5.1.جمع بندی ومروری بر یافته های تحقیق136

5.2.تفسیر نتایج137

5.3.ملاحظات راجع به تفسیر نتایج138

5.4.ارائه پیشنهادهای سیاستی139

6.فهرست منابع140

6.1.فارسی140

6.2.لاتین142