پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد رشته مدیریت دولتی گرایش مدیریت تحول با عنوان
بررسی ارتباط میان یادگیری سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی در سازمانهای دولتی استان چهارمحال و بختیاری
مقدمه
در 15 سال گذشته تحقیقات زیادی در موضوع رفتار شهروندی سازمانی صورت گرفته است. این واژه اولین بار در سال 1983 توسط ارگان و همكارش مطرح شد(ارگان؛ 1983). مبنای این مطرح شدن به مفاهیمی از قبیل " تمایل به همكاری "(بارنارد؛ 1938) و نیز تمایز بین عملكرد قابل اعتماد نقش و " رفتارهای نوآورانه و خودجوش " (كتز و كاهن؛ 1987) برمی گردد.
در ابتدا تحقیقات عمدتا در راستای شناخت رفتارهایی بود كه با وجود تاثیر آشكار بر عملكرد سازمان ها، در سیستم های ارزیابی عملكرد جدا از محدوده شغل ملاحظه می شد. البته به تدریج همراه با توسعه مفهوم رفتار شهروندی سازمانی مشخص شد كه تمایز میان فعالیت های درون حوزه شغل و خارج از حوزه شغل چندان مشخص و آشكار نیست. لذا باید رفتار شهروندی سازمانی را به طور انعطاف پذیر تعریف كرد.
یكی از تعاریف اولیه كه مورد قبول بسیاری از محققان قرار گرفته است، توسط ارگان (1988) مطرح شده است:
" رفتار شهروندی سازمانی شامل رفتار های اختیاری كاركنان است كه جزء وظایف رسمی آنها نیست و مستقیما توسط سیستم رسمی پاداش سازمان در نظر گرفته نمی شود ولی میزان اثر بخشی كلی سازمان را افزایش می دهد. ")ارگان؛ 1988)
متغیر دیگری كه در این تحقیق به آن پرداخته خواهد شد یادگیری سازمانی می باشد. یكی از كاملترین تعاریفی كه در مورد یادگیری ارائه شده است یادگیری را فرایند یافتن خطا و اصلاح آن می داند. در فصل دوم به صورت مفصل به تشریح این دو متغیر و ارتباط میان آنها خواهیم پرداخت. اما فصل اول این تحقیق شامل مطالب ذیل خواهد بود: بیان مسئله تحقیق؛ اهمیت و ضرورت تحقیق؛ اهداف و فرضیات تحقیق؛ روش های تحقیق و تجزیه و تحلیل اطلاعات و نهایتا زمان بندی تحقیق مشخص خواهد شد.
کلمات کلیدی:
كاركنان
عمکرد سازمان
یادگیری سازمانی
رفتار شهروندی سازمانی
2-1- بیان مسئله پژوهش
در مقدمه ذكر شد كه رفتار شهروندی سازمانی شامل رفتار های اختیاری كاركنان است كه جزء وظایف رسمی آنها نیست و مستقیما توسط سیستم رسمی پاداش سازمان در نظر گرفته نمی شود ولی میزان اثر بخشی كلی سازمان را افزایش می دهد. نكته دیگر اینكه احتمالا پیش بینی و ارزش گذاری این رفتارها به كمك معیار هایی كه به نگرش ها و حالات كاركنان توجه می كنند، بهتر از معیار های متداول ارزیابی عملكرد است ، چراكه جنبه ارادی و اختیاری این رفتارها بسیار برجسته تر رفتارهای عادی یك شغل است. همچنین اثرات مفید رفتار شهروندی سازمانی بر زمینه های اجتماعی، روانشناسی، سازمانی، و سیاسی یك سازمان با ارزش تر از اثرات آن بر شاخص های كمی و عملكردی است)فار؛ 2004)
درباره ابعاد رفتار شهروندی سازمانی هنوز یك توافق واحد بین محققان وجود ندارد. برای مثال ابعادی نظیر رفتارهای كمك كننده، رادمردی و گذشت، وفاداری سازمانی، پیروی از دستورات، نوآوری فردی، وجدان، توسعه فردی، ادب و ملاحظه، فضیلت مدنی، نوع دوستی و ... در تحقیقات مختلف به عنوان ابعاد شكل دهنده رفتار شهروندی سازمانی مورد توجه قرار گرفته اند. همچنین بعضی محققان بین رفتارهای شهروندی در رابطه با دیگر افراد و نیز در رابطه با كل سازمان تفاوت قائل شده اند.)پاداسكف؛ 2000).
ابعادی كه بیشترین توجه را میان محققین به خود جلب كرده اند عبارتند از:
نوع دوستی(فداكاری) ، وجدان(وظیفه شناسی) ، ادب وملاحظه(توجه و احترام) ، راد مردی و گذشت(پایداری و تحمل پذیری) ، فضیلت مدنی(مشاركت مدنی)
این پنج بعد توسط ارگان در سال 1988 مطرح شدند و پاداسكف و همكارانش در سال 1990 با كمك روش تحلیل عاملی برای هركدام از این پنج بعد، مقیاس سنجش استانداردی ایجاد كردند كه این مقیاس ها در سالهای بعد برای سنجش رفتار شهروندی سازمانی مورد استفاده بسیاری از محققان قرار گرفته است. (ارگان؛ 1988 و پاداسكوف؛ 1990).
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1) مقدمه 2
1-2) بیان مسئله 3
1-3) اهمیت موضوع تحقیق 5
1-4) ضرورت انجام تحقیق 7
5-1) اهداف پژوهش7
6-1) فرضیه های پژوهش8
7-1) روش انجام پژوهش8
8-1) قلمرو تحقیق9
9-1) جامعه آماری تحقیق8
1-10) نمونه آماری 9
1-11) روشهای نمونه گیری9
1-12) روش تجزیه و تحلیل داده ها9
1-13) روشهای مورد نظر برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه ها9
1-14) متغیرهای تحقیق10
1-15) تعریف واژه ها و اصطلاحات تخصصی تحقیق10
1-16) زمان بندی پروژه11
فصل دوم: مبانی نظری
مقدمه13
2-1-1) بخش اول: یادگیری سازمانی 15
2-1-2) توپولوژی رویكردهای مطالعه در حوزه یادگیری سازمانی17
2-1-3) یادگیری فردی18
2-1-4) یادگیری سازمانی24
2-1-5) مهارت های یادگیری27
2-1-5-1) تفكر سیستمی28
2-1-5-2) مدلهای ذهنی29
2-1-5-3) شایستگی شخصی29
2-1-5-4)یادگیری خود هدایتی30
2-1-5-5)گفتمان30
2-1-6) سازمان یادگیرنده31
2-1-7) قابلیت یادگیری32
2-1-8) معماری سازمان یادگیرنده35
2-1-9) ابزارها؛ تئوری ها و مدل های سازمان یادگیرنده36
2-1-10)موانع یادگیری39
2-1-10-1) اطلاعات اریب39
2-1-10-2) خطا در تفسیر39
2-1-10-3) ناتوانی در اقدام40
2-1-10-4) ناتوانی كوری40
2-1-10-5) ناتوانی حل سرانگشتی مسائل40
2-1-10-6) ناتوانی فقدان تنوع40
2-1-10-7) ناتوانی همبستگی قوی41
2-1-10-8) ناتوانی معلولیت41
2-1-10-9) ناتوانی یادگیری خرافی41
2-1-10-10) ناتوانی انتشار ناكارامد41
2-1-11)سبكهای یادگیری42
2-1-12) مولفه های یادگیری سازمانی44
2-1-13)تشریح مولفه های یادگیری سازمانی مورد استفاده درتحقیق براساس مدل دیانی50
2-1-14) جمع بندی یادگیری سازمانی53
رفتار شهروندی سازمانی54
2-2-1) مقدمه (تعاریف و تاریخچه )55
2-2-2) انواع رفتار شهروندی57
2-2-3) ابعاد رفتار شهروندی سازمانی 59
2-2-3-1) فداكاری59
2-2-3-2) توجه و احترام60
2-2-3-3) وظیفه‌شناسی60
2-2-3-4)پایداری یا تحمل پذیری60
2-2-3-5) مشاركت مدنی 62
2-2-4) عوامل تاثیرگذار بر رفتارشهروندی سازمانی62
2-2-5) چگونه رفتار شهروندی بر عمکرد سازمان تاثیر می گذارد؟63
2-2-6) سرمایه اجتماعی به عنوان مزیت رقابتی64
2-2-6-1) ابعاد سرمایه اجتماعی64
2-2-6-1-1) بعد ساختاری سرمایه اجتماعی64
2-2-6-1-2)بعد ارتباطی سرمایه اجتماعی64
2-2-6-1-3)بعد شناختی سرمایه اجتماعی65
2-2-6-2) الگوی ارتباط رفتارشهروندی و توسعه سرمایه اجتماعی و تاثیر آن در عملکرد سازمانی65
2-2-7) عواملی كه شهروندی كاركنان را ارتقاء و پرورش می‌‌دهند:69
2-2-7-1) رضایت شغلی69
2-2-7-2)رهبری تحول آفرین69
2-2-7-3) درگیری شغلی و شغل‌ها و مأموریتهای جذاب 69
2-2-7-4) حمایت سازمانی70
2-2-7-5) عدالت سازمانی 70
2-2-7-6)خصوصیات و خصلت‌های شخصی كاركنان72
2-2-8) سیاست و اقدامات سازمانی كه رفتار شهروندی را تشویق و ترغیب می‌كنند73
2-2-8-1) استخدام و جذب73
2-2-8-2)آموزش و توسعه73
2-2-8-3)ارزیابی عملكرد و جبران پرداخت74
2-2-8-4) سیستم‌های غیر رسمی رفتار شهروندی را تشویق و ترغیب می‌كنند74
2-2-8-5)پیوند و روابط بین فردگرایی, جمع‌گرایی و رفتار شهروندی سازمانی77
2-2-9) رفتارهای ضد شهروندی و عوامل موثر بر آن79
2-2-9-1) رفتارهای ضد شهروندی79
2-2-9-2)عوامل تاثیر گذار بر رفتار ضد شهروندی در محیط های فروش80
2-2-9-2-1)عدالت سازمانی80
2-2-9-2-2)رقابت های درون موسسه81
2-2-9-2-3)استرس شغلی82
2-2-9-2-4)تناسب سازمانی82
2-2-9-2-5)حیطه كنترل83
2-2-9-2-6)درون گرائی83
2-2-9-2-7) خودكنترلی84
2-2-10) جنبه‌های منفی رفتار شهروندی (كنترل و مهار برخی از دامهای بالقوه رفتار شهروندی سازمانی)85
2-2-10-1) شهروندی و مدیریت تسخیر احساسات85
2-2-10-2)هزینه‌های بالقوه رفتار شهروندی85
2-2-10-3)شهروندی افزاینده (روز افزون)86
2-2-11) روابط بین شهروندی عادی و رفتار شهروندی86
2-2-12) آیا شهروندان خوب عادی, شهروندان خوب سازمانی را بناء می‌كنند؟ 87
2-3) بررسی ارتباط میان یادگیری سازمانی و رفتار شهروند سازمانی 89
2-4) پیشینه تحقیق92
فصل سوم: روش تحقیق
3-1) مقدمه 98
3-2- طرح تحقیق
99
3-3- مدل مفهومی تحقیق 100
3-4) جامعه و نمونه آماری 101
3-5) روش نمونه گیری و حجم نمونه 102
3-5-1- روش نمونه گیری102
3-5-2- تعیین حجم نمونه 105
3-6) متغیرهای پژوهش 106
3-7) روش گردآوری اطلاعات 106
3-8) منابع گردآوری اطلاعات106
3-9) تحلیل پرسشنامه108
3-10) روش تجزیه و تحلیل داده‌ها و آزمون‌های آماری مورد استفاده108
3-11) محیط پژوهش110
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها
4-1) مقدمه 112
4-2) تجزیه و تحلیل توصیفی داده113
4-2-1) جنسیت 113
4-2-3) تحصیلات 114
4-2-4) سابقه خدمت 115
4-3) آمار توصیفی مربوط به یادگیری سازمانی
116
4-4) آزمون فرضیات117
4-4-1) آزمون فرضیه‌ی اهم 117
4-4-2) آزمون فرضیه‌ی اخص اول 118
4-4-3) آزمون فرضیه‌ی اخص دوم 119
4-4-4) آزمون فرضیه‌ی اخص سوم 120
4-4-5) آزمون فرضیه‌ی اخص چهارم 121
4-4-6) آزمون فرضیه‌ی اخص پنجم 122
4-4-7) آزمون فرضیه‌ی اخص ششم 123
4-4-8) آزمون فرضیه‌ی اخص هفتم 124
4-5) مقایسه وضعیت مولفه‌های یادگیری سازمانی
125
4-6) بررسی سطح رفتارشهروندی سازمانی در نمونه مورد نظر126
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها129
5-1) مقدمه 129
5-2- بررسی نتایج آماری تحقیق130
5-2-1) نتایج بدست آمده از آمار توصیفی 130
5-2-2) نتایج بدست آمده از آمار استنباطی 131
5-2-3) نتیجه‌گیری کلی 133
5-3) پیشنهاد‌هایی برای پژوهش‌های آتی 136
5-4) موانع و محدودیت‌های تحقیق 137
منابع و مآخذ 138
منابع فارسی 138
منابع انگلیسی 138
پیوست‌ها 143
پیوست اول: پرسشنامه143
پیوست دوم: تجزیه و تحلیل‌های آماری 148
پیوست سوم: چکیده انگلیسی152
دانلود طرح توجیهی پوشال کولر