بررسی روش های تعیین دبی زیست محیطی در نیروگاههای برق آبی جریانی
چكیده
در طرح های برق آبی و یا اصولاً هرگونه طرح رودخانه ای ، رها سازی مقدار معینی آب برای تداوم حیات و اكولوژی محیط رودخانه جهت حفظ محیط زیست آن ضروری است . این میزان آب به دبی زیست محیطی یا دبی(Minimum Flow) معروف است. در این مقاله روشهای مختلف جهت تعیین حداقل جریان لازم زیست محیطی ارائه شده است. همچنین در پنج منطقه پوله ،سریس ، زیرانا، آبسردو و بن رود كرمی كه از مناطق استان كهكیلویه و بویر احمد می باشد به بررسی و محاسبه موردی دبی زیست محیطی رودخانه های هر منطقه با توجه به شرایط خاص هر پروژه در طرح ایجاد نیروگاه برق آبی جریانی پرداخته شده است .
واژه های كلیدی
دبی زیست محیطی
گسترش آمار
حداقل جریان
منحنی تداوم جریان
مقدمه
پروژه های برق آبی ممكن است صدمات زیست محیطی مختلفی را باعث شوند. این اثرات معمولاً بستگی زیادی به ویژگیهای سایت دارند و توسط طراحی سازه های عمرانی نیروگاه تحت تاثیر قرار می گیرند. مثلاً بخاطر نیاز به احداث جاده های دسترسی ، خطوط انتقال و ساختن سازه سد ممكن است زیستگاه های طبیعی تا حدودی مورد تخریب قرار گیرند. در مواردی كه مخزن ذخیره احداث شود ممكن است كیفیت آب تحت تاثیر قرار گیرد.
ممكن است انباشت لای و لجن پیش بیاید و مشخصه یا ویژگی های جریان رودخانه تغییر كند. انحراف آب از مسیر طبیعی خود و عبور آن از درون یك توربین غیر قابل اجتناب بوده و ممكن است صدماتی بصورت مرگ و میر ماهیها و یا ایجاد مانع در برابر مهاجرت گونه های ماهیان بوجود آورد. یكی دیگر از مسائل مهم زیست محیطی تعیین دبی زیست محیطی جریان یعنی مقدار معینی آب برای تداوم حیات و حفظ محیط زیست رودخانه دارد.
یافتن این میزان از پارامترهایی است كه به علت پیچیدگیهای بسیار زیاد از مسائل مشكل زیست محیطی بوده و تخمین آن نیاز به اطلاعات بسیار دقیق نظیر بررسی مورفولوژیكی رودخانه ، دبی رودخانه در زمانها و مكانهای خاص ، كیفیت آب ، محیط زیست وابسته به رودخانه اعم از گیاهی و جانوری به همراه نمونه برداری از انواع زیتوده رودخانه و .... می باشد. در این مسیر تحقیقات زیادی توسط محققان انجام گرفته است. بعنوان مثال آقای شیگنو و همكارانش در سال 2001 به محاسبه مقدار حداقل جریان از روی مقدار حداكثر جریان پرداختند و بر اساس معادلات بقاء انرژی افزایش یا كاهش مقدار حداقل جریان را مد نظر قرار دادند و در این راه از تكنیك های بهینه یابی بهره گرفتند.
همچنین آقای گوتو در همان سال یك روش بهینه یابی جهت حل مسئله حداقل و حداكثر جریان ارائه نمود و الگوریتم بهینه سازی عمومی و راههای بهینه سازی تقریبی را بیان كرد. در این مقاله به بررسی دبی زیست محیطی مناطقی از استان كهكیلویه و بویر احمد كه محل احداث چند نیروگاه برق آبی جریانی است پرداخته شده است و در این راه از روش های تجربی تعیین دبی حداقل جریان استفاده گردیده است. البته ذكر این نكته ضروری است كه در مورد نیروگاه های برق آبی كوچك صدمات زیست محیطی یقیناًدر مقایسه با منافع آنها و توانایی شان در جایگزینی روش تولید جریان برق قابل توجه نیست با اینهمه نباید از حفظ قرار گاه های اكو لوژیكی و محیط زیست اطراف محل احداث نیروگاه اجتناب نمود.
فهرست
چكیده1
واژه های كلیدی1
1- مقدمه2
2- معرفی پروژه های مورد مطالعه3
3- روشهای مختلف تعیین دبی زیست محیطی4
3-1- براساس متغییرهای بستر رودخانه4
3-2- بر اساس میانگین دبی4
3-3- بر اساس دبی حداكثر یا منحنی تداوم جریان رودخانه4
3-4- بر اساس متغییرهای هیدرولیكی5
3-5- بر اساس متغییرهای هیدرولیكی كه با شرایط بیولوژیكی تغییر می كند5
3-6- بر اساس متغییرهای ترانسفورم شده از چندین پارامتر بیولوژیكی5
4- عوامل زیست محیطی و اكولوژیكی موثر در تعیین دبی زیست محیطی رودخانه های مورد مطالعه6
4-1- مورفولوژی6
4-2- عرض رودخانه6
4-3- گیاهان بن در آب6
4-4-درختان و گیاهان حاشیه ای7
4-5- آبزیان7
4-6- توده های بنتیك7
5- نتیجه گیری8
مراجع :9