پایان نامه کارشناسی ارشد رشته ادبیات فارسی نقد فروغ فرخزاد با تکیه بر ناگفته هایی از زندگی ، اندیشه و آثار او

مقدمه:
نوشته پیش‌رو سرگذشت فروغ فرخزاد و ترسیم شخصیت، اخلاق و مشی وی در زندگی شخصی و اجتماعی اوست. بی‌شک پایه‌های تربیت  و سازندگی در بستر خانواده ممهّد می‌گردد و فروغ بارها در نامه‌های خویش به برادر و پدر متذکر گردیده است که این معنی را در خانواده خویش نمی‌بیند. وی در زندگی به دنبال هوای تازه‌ای بود که آن را در نیافت. فروغ به این مهم  گاه در گفته‌های خویش اشاره می‌کند که باید از خویش شروع کرد و به فکر تغییر در اعماق جامعه و مردم روزگار خویش نبود(رک نامه به برادر) اما عملاً به طور روشن در زندگی وی سلوک الی الله و تهذیب نفس دیده نمی‌شود.

   هدف از این مقال تبیین شخصیت، اخلاق، خط ومشی زندگی، شعر وهنر وی است. روش کار در مرحله اول، بیان زندگی‌نامه وی است. منبع اصلی در این پژوهش؛ کتاب‌هایی است که از روی مصاحبه‌ها و گزارش‌هایی که مستقیماً فروغ در آن حضور داشته و یا از افراد آگاهی است که هم‌روزگار با فروغ بوده‌اند و یا با او ارتباط داشته‌اند و بدین ترتیب زندگی‌ناه وی با کمال حساسیت از روی کتب موجود گردآوری شده است؛ بدین ترتیب؛ شخصیت فروغ، در سی و اندی سال زندگی در این جهان خاکی، قابل ترسیم است.خوشبختانه کمتر گوشه‌ای از زندگی فروغ در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و به همین دلیل می‌توان به سهولت خط فکر و سیر او را در زندگی بیان نمود. آن چه که بیش از همه در زندگی وی خودنمایی می‌نماید نوعی یاس، افسردگی و روحیه عصیان‌گری است که در هر دو مورد به گونه‌ای بیمار گون رخ می‌نماید که این روحیه، تا بدان جا پیش رفت که منجر به بستری‌شدن وی در بیمارستان روانی و خودکشی‌های نافرجام اوگردید که خود نیاز به تحلیل روانشناختی و نیز تبیین عوامل محیطی و اجتماعی و نوع اندیشه و تفکرات او دارد.

  در این نوشتار سعی شده است که بعد از شرح زندگی‌نامه وی، شعر و شاعری از دیدگاه وی و سبک شاعری او باز نماییده شود. سرانجام اجتماع و برداشت اجتماع از او مورد توجه قرار گرفته شده و در آخر، با نگاهی نقادانه و موشکافانه طرز تفکر او آن بازنمایانده شده است.
  وی در خانه پدری از خلاء عاطفی شدیدی برخورداراست و این معنی از نامه‌ها و مصاحبه‌ها و سخنان او قابل برداشت است. در نتیجه در سن بلوغ شتاب زده عمل نمود و تن به ازدواجی عجولانه سپرد و نیاز به محبت و عطش توجه، در سراسر زندگی وی و در اشعارش که بازتاب افکار اوست دیده می‌شود.

  شاعر در سه دیوان اول خویش تلاش می‌کند تا عشق خام و بدوی نابهنجاری را به تصویر بکشد. که در آن روزگار بلکه در این روزگار هم طرفدار نخواهد داشت و گرمی بازار چنین آثاری برای رونق مجلات زرد و یا گرفتاران به بندِ عاشقانه تن متصور است.

  به گفته وی، برای تربیت فکری و روانی او کوچک‌ترین توجهی صورت گرفته نشده و این معنی در نامه‌ای که به پدر نگاشته است؛ آمده است. وی برای رهایی از خانه و نیز به دلیل سیاست پدر که قصد از سر باز کردن فرزندان خانه را دارد تا با ازدواج مجدد آشیانه دیگری برای خود بسازد؛ به گونه‌ای عجولانه آغاز می‌شود. «پرویزشاپور» مرد خوش مشربی که با رفت و آمدهایش، توانست او را شیفته و عاشق خویش سازد و این زندگی چندان نپایید و بار دیگر وی به خانه پدری روانه گشت.

  بخش دیگری از زندگی او آن است که بعد از فروپاشی زندگی خانوادگی به امید آزادی و استنشاق هوای تازه، زندگی جدیدی از سر گرفت که به گواهی تاریخ، نه تنها به آزادی دست نیافت بلکه خاطرات شاپور و بیش از آن، یگانه فرزندش همواره زندگی او و نیز فعالیت شاعران او را تحت تاثیر قرار داد و بدین ترتیب موقعیت تجربه‌کردن عوالم روحانی و معنوی را از او گرفت.

  دیگر مطلب آن که وی از زندگی به مانند دیگر زنان(به گفت? خویش)چشم‌پوشی نمود تا هوای تازه‌ای از فکر و اندیشه که ثمره آن برقرای عدالت و آزادی زنان و تساوی حقوق آنان با مردان است،به بار نشیند که عملاً راهی که او برای رسیدن به چنین منظوری در پیش گرفت اگر نتیجه معکوس نبخشید؛ فایده چندانی نداشت. در ادامه عوامل شکست او به صورت مفصل شرح و بسط داده شده است.

  پژوهشگر نه با شیفتگی و نه به صورت واخوردگی دیوان و آثار به جا مانده از وی را مورد بازبینی و واکاوی قرار داده است،چنان‌چه خواهد آمد، متاسفانه اشعار فروغ  از لحاظ اندیشه به تحول بنیادین به خصوص در آثار اولیه او نرسیده است. پژوهش حاضر نقدخویشتن فروغ فرخزاد است که به دلیل عدم مبارزه با خویشتن خویش، وی و به تبع آن شعر وی، به عرص? معنا راه نیافت.«فروغ در شعرش زندگی می‌کرد و در زندگی شعر می‌سرود. زندگی هنری‌اش از زندگی عادی جدا نبود. یک نفس هر دو فضا را استنشاق می‌کرد و در بود و نبودش غرق بود و این حادثه، برایش مثل رفتن از اتاقی به اتاقی دیگر بود.(جلالی،بهروز، فروغ فرخزاد، ص273) بدین ترتیب می‌توان از شعرش به زندگی و از زندگی وی به شعرش رسید.

شعر فروغ در سه دیوان اول، نشانهدهند? عشقی خام و بدوی است؛  دایره  افرادی که به او ظلم روا داشتند علاوه بر خانواده در راس همه خویشتن شاعر است. او می‌بایست  افسار زندگی خویش را به دست می‌گرفت و پا را از عرصه تنگ ستیز مدرنیسم با سنت و مذهب بیرون می‌نهاد؛ زیرا به گواهی تاریخ مدرنیسم در برابر مذهب راه به دیهی نخواهد برد. و به دیگر سخن که وی گرفتار تجدد خواهی دوران پهلوی است.

کلمات کلیدی:

شعر معاصر

نقد

فروغ فرخزاد

تجدد طلبی

عشق

اروتیسم

فهرست:
                                                             
زندگی‌نامه فروغ فرخزاد

سال‌شمار زندگی فروغ فرخزاد 

خانواده فروغ فرخزاد

پدر

مادر

همسر

فرزند

خواهر و برادر

مسافرت‌های فروغ فرخزاد

معاش و ممر درآمد

پایان زندگی

شعر و شاعری فروغ فرخزاد

بوطیقای شعر

سبک شعری

اجتماع و فروغ فرخزاد

نقد اخلاقی اشعار فروغ فرخزاد

بحث و نتیجه‌گیری

منابع