| دیدگاه اسلامی-اقتصادی به جایگاه دولت
یكی از مباحث مهم در هر نظام اجتماعی، تبیین نقش و جایگاه دولت در عرصة فعالیت‌های اقتصادی است متفكران مسلمان از دیرزمان، به ویژه در دهه‌های اخیر، ابعاد گوناگون این موضوع را بررسی كرده‌اند
|
 |
| دسته بندی | پایان نامه و مقالات رشته اقتصاد |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 46 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 32 |
دانلود مقاله رشته اقتصاد
دیدگاه اسلامی-اقتصادی به جایگاه دولت
چكیده
یكی از مباحث مهم در هر نظام اجتماعی، تبیین نقش و جایگاه دولت در عرصة فعالیت‌های اقتصادی است. متفكران مسلمان از دیرزمان، به ویژه در دهه‌های اخیر، ابعاد گوناگون این موضوع را بررسی كرده‌اند. این مقاله كه با استفاده از متون دینی (قرآن و احادیث) و اندیشة دانشمندان مسلمان تهیه شده، نخست مبانی نظری دخالت دولت را بررسی كرده، نشان می‌دهد كه اجرای آموزه‌های اسلام بدون حضور دولت هدف‌گرا و ارزش‌گرا ممكن نیست؛ سپس به بررسی اهداف دولت در اقتصاد اسلامی پرداخته، هدف‌های توسعة رفاه، توسعة معنویات، برپایی عدالت و قدرت اقتصادی جامعه اسلامی را غایات دولت می‌شمارد. پس از آن، وظایف دولت در تحقق این اهداف را تبیین می‌كند كه مهم‌ترین آن‌ها، برنامه‌ریزی برای اشتغال، تأمین اجتماعی، توازن اقتصادی، تثبیت ارزش واقعی پول و تصد‌ی فعالیت‌های خاص اقتصادی است و در بخش پایانی، منابع مالی و اختیارات قانونی دولت در عرصه اقتصاد را توضیح می‌دهد.
کلمات کلیدی:
دخالت دولت
وظایف اقتصادی دولت
جایگاه دولت در اقتصاد
مقدمه
یكی از مباحث مهم و اساسی در هر مكتب و نظام اجتماعی، تبیین نقش و جایگاه دولت در عرصة فعالیت‌های اقتصادی است و این مهم از دیرزمان مورد اهتمام دانشمندان اسلامی بوده است. در دهه‌های اخیر، اندیشه‌وران مسلمان از ابعاد گوناگون به تشریح جایگاه دولت در اقتصاد پرداخته‌اند. مقالة حاضر با بهره‌گیری از متون دینی به‌ویژه قرآن و سنت و نظریات گذشتگان، نخست به بررسی مبانی نظری دخالت دولت در اقتصاد می‌پردازد؛ سپس به ترتیب، اهداف، وظایف، منابع مالی و اختیارات دولت در اقتصاد را از دیدگاه اسلام شرح می‌دهد.
مؤ‌منان كسانی هستند كه از فرستادة خدا، پیامبر امی پیروی می‌كنند؛ پیامبری كه صفاتش را در تورات و انجیلی كه نزدشان است، می‌یابند. آن‌ها را به معروف دستور می‌دهد و از منكر بازمی‌دارد. اشیای پاكیزه را حلال می‌شمرد و ناپاكی‌ها را تحریم می‌كند و بارهای سنگین و زنجیرهایی را كه بر آن‌ها بود، بر می‌دارد.2در بینش اسلام، خدا انسان را آزاد و مختار آفریده و هیچ كس حتی دولت حق ندارد این آزادی و اختیار را از او سلب كند، و از این بالاتر، مطابق فراز آخر آیه‌ای كه گذشت، یكی از مسؤ‌ولیت‌های نبی اكرم9 آزاد كردن انسان‌ها از قید و بند زنجیرهایی است كه در سایة پندارها، قراردادها، آداب و رسوم نادرست اجتماعی به گردن انسان‌ها گذاشته شده بود، و بر همین اساس است كه فقیهان اسلام اتفاق دارند در وضع عادی نمی‌توان هیچ محدودیتی را بر فرد بالغ و عاقل تحمیل كرد؛ بنابراین آزادی بیان، انتخاب شغل و جابه‌جایی و تغییر مكان اشتغال در جامعة اسلامی اصل تضمین شده است.3
در كنار این اصل آزادی، خداوند از وجود انسان‌هایی با ظاهری فریبنده و با باطنی مفسده‌جو خبر می‌دهد:از مردم كسانی هستند كه گفتار آنان، در زندگی دنیا، مایة شگفتی تو می‌شود [= در ظاهر خیلی زیبا و پسندیده سخن می‌گویند؛ ولی] وقتی دست یابند [حاكم شوند] در راه فساد در زمین و نابودی زراعت‌ها و حیوانات می‌كوشند.4وجود چنین انسان‌های مفسده‌جو، سبب شده تا اسلام، آزادی به معنای بی‌بندوباری و هرج‌ومرج طلبی را مردود بداند و پیامبر را به سازمان‌دهی و اقتدار، و مسلمانان را به حمایت و پیروی از حكومت اسلامی فراخواند.
یَاأَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللهَ وَ‌أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ‌أُولِی الأَمرِ مِنكُم.5
ای كسانی كه ایمان آورده‌اید! خدا، پیامبر خدا وصاحبان امر را اطاعت كنید.
در پرتو این آموزه‌ها، اندیشه‌وران مسلمان معتقدند: اسلام طرفدار اهداف و آرمان‌هایی است كه اجرای آن‌ها بدون دخالت دولت دشوار است و برای این مطلب، مبانی متعددی مطرح كرده‌اند.
فهرست مطالب
دیدگاه اسلامی اقتصادی به جایگاه دولت1
چكیده1
مقدمه2
1. هدفگرایی و ارزشگرایی اسلام3
2. تحقق قوانین اسلام4
3. نارسایی بازار5
شواهدتاریخی دخالت دولت6
اهداف اقتصادی دولت6
وظایف اقتصادی دولت11
3. توازن اقتصادی13
منابع مالی و اختیارات دولت اسلامی17
84 فقیهان برای این مسأله مصادیق متعددی بیان كرده‌اند:24
پی‌نوشت‌ها27
دانلود طرح توجیهی مدرسـه غير انتـفاعي